Op 11 september 2001 kwam ik om 3 uur thuis van college. Ik zette mijn televisie aan en zie daar het WTC in brand staan en ik dacht bij mezelf wat een slechte film. Tien minuten later was het mij ook duidelijk dat het niet om een film ging. Even daarna vloog het tweede vliegtuig in de andere toren en de rest is geschiedenis.

Als je naar de dingen kijkt die daarna in de wereld gebeurd zijn bekruipt mij het gevoel dat die slechte film nog niet is afgelopen. Het was snel duidelijk dat de terroristen vanuit Afghanistan geopereerd hadden en het land werd binnengevallen. Nederland steunde en steunt (nog even) de aanval op Afghanistan in NAVO verband. In de VS werd naar aanleiding van de aanslagen de Patriot Act ingevoerd, waardoor verdachten van terrorisme eigenlijk geen rechten meer hebben. Ook de martelpraktijken in Guantánamo Bay en Abu Ghraib zijn inmiddels duidelijk geworden. Er zijn sinds het tijdperk Bush maar twee groepen mensen: the good guys & the bad guys.

Op zich kan ik me na een dergelijk nationaal trauma best voorstellen dat er strenge maatregelen worden genomen om een vergelijkbare aanslag te voorkomen. Maar het argument veiligheid wordt te pas en te onpas gebruikt om zaken te regelen voor een sterke overheid. Zoals Benjamin Franklin al zei:

Those who desire to give up freedom in order to gain security will not have, nor do they deserve, either one.

Ook in Nederland zijn er maatregelen genomen om terrorisme te voorkomen. Onder andere is er de identificatieplicht en de bewaarplicht voor telecommunicatie ingevoerd. Naar mijn idee is de identificatieplicht totaal nutteloos om terrorisme te bestrijden. Een terrorist heeft toch wel toegang tot valse paspoorten. Ook wordt het publiek gevraagd om op te letten op verdachte elementen in de openbare ruimte. Zo kon het ontstaan dat een vergeten koffertje in een station leidde tot grote ontruimingen, waar dezelfde koffer tien jaar geleden naar gevonden voorwerpen werd gebracht.

Ook de media is een beetje doorgeschoten. Nadat de damschreeuwer zijn beroemde lokroep geoefend had waren er verhalen van een koffertje op de dam. De journalist die het commentaar mocht doen begon zich af te vragen hoe het kan dat iemand tijdens de dodenherdenking met een koffertje op de dam staat. Hierbij werden de vrouwen met kinderwagens nog volledig genegeerd. Onze inmiddels oud-informateur Uri Rosenthal deed er nog een schepje bovenop en vond dat bij een volgende versie de mensen gefouilleerd moesten worden.

In Nederland is er de AIVD die ons land tegen terrorisme moet beschermen. Maar als je dit artikel uit de Telegraaf moet geloven is het enige dat de dienst doet het knippen en plakken van gegevens van andere veiligheidsdiensten. Overigens is er afgelopen woensdag bekend geworden dat de verdachten van het lekken van “staatsgeheimen” naar de Telegraaf zijn vrijgesproken.

De woorden ramp/terrorist en crisis zijn inmiddels niet weer weg te slaan uit onze samenleving. Als we naar de cijfers kijken zijn er sinds 2001 steeds minder mensen slachtoffer geworden van terrorisme. Ook lijkt er een trend te zijn dat de terroristen burgers zijn van het land dat getroffen wordt in plaats van buitenlanders. De kans dat je overlijdt door een verkeersongeluk, extreme warmte of luchtvervuiling zijn vele malen hoger dan dat je getroffen wordt door terrorisme.  Elke nuance en logisch nadenken over veiligheid lijkt verloren. Ik ben benieuwd welke plotwendingen deze slechte film nog voor ons in petto heeft, maar ik hoop zoals bij veel slechte films op een happy end!